Binnenkort start de pilot voor het scheiden van PMD
Een speurtocht
De vraag van Tjongerschans kende meerdere uitdagingen, vertellen adviseurs Irene Robberegt en Inge van Langevelde van Antea Group. Inzicht krijgen in alle milieu- en duurzaamheidsactiviteiten was daar één van. “Een speurtocht”, vat Inge van Langevelde samen. “Er was veel informatie, maar verspreid over alle afdelingen. Wij hebben het managementinformatiesysteem doorgespit om inzicht te krijgen in wat er zoal gebeurde op het gebied van afval, circulariteit, medicijnresten of gevaarlijke stoffen. En we hebben de nodige rondjes over de afdelingen gelopen om met eigen ogen te zien wat er gebeurde.”
Irene Robberegt, Adviseur
Antea Group
Van wegwerktextiel tot plaszak
Een aanpak die z’n vruchten afwerpt. Irene Robberegt: “De kracht is dat dit plan niet voorschrijft wat er moet gebeuren, maar dat het gebruikmaakt van het enthousiasme dat al aanwezig is. Uiteraard wél in een omgeving waar veilige zorg aan patiënten boven alles gaat. Het is de kunst om dit hand in hand te laten gaan met een duurzame bedrijfsvoering.”
"Wij wilden geen papieren tijger. Wél een plan waarmee
de hele organisatie aan de slag kon."
Duurzame ambities
Dat was niet het enige. Naast het voldoen aan wet- en regelgeving wilde het management de bedrijfsvoering verduurzamen. Zo ontstond – op advies van Antea Group – de wens om invulling te geven aan de Milieuthermometer Zorg. Marco Idzenga : “Hiermee maken zorginstellingen en ziekenhuizen hun duurzaamheidsprestaties zichtbaar. Deze thermometer sluit weer aan op de Green Deal Duurzame Zorg: landelijke afspraken om de zorgsector te verduurzamen.”
Tandje beter
Dat het inderdaad een tandje beter kon, bleek in 2020 na een inspectie van uitvoeringsdienst FUMO. Marco Idzenga: “Wij konden niet op al hun vragen een eenduidig antwoord geven. Bijvoorbeeld hoe wij omgingen met afvalscheiding, de opslag van gevaarlijke stoffen of met medicijnresten. Elke afdeling deed het anders.” Een wake-up call. “Om meer grip op verduurzaming te krijgen, moesten we dit anders organiseren.”
"Grote uitdaging? Dat is om veilige zorg hand in hand te laten gaan met een duurzame bedrijfsvoering."
Volledig circulair én CO2-neutraal in 2050. Ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen zet sinds vorig jaar koers naar een duurzame toekomst. Maar hoe krijg je iedereen mee en hoe zorg je ervoor dat je met elkaar slimme meters maakt? Van keuken tot IC: samen met alle afdelingen ontwikkelden wij hiervoor een duurzaamheids- en milieuplan.
Nee, het was niet zo dat ze bij Tjongerschans geen oog hadden voor milieu en duurzaamheid. Integendeel. Aan enthousiasme en milieubewustzijn geen gebrek. “Op veel afdelingen gebeurde wel iets. Maar wij waren versnipperd bezig. Het ontbrak ons aan overzicht en een goed plan voor de komende jaren”, vertelt Marco Idzenga, Afdelingshoofd Gebouw & Techniek.
Inge van Langevelde, Senior adviseur Antea Group
Milieu- en Duurzaamheidsplan
Businesslijn Contacten & Vergunningen werd door ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen gevraagd om te helpen bij de ontwikkeling van een milieu- en duurzaamheidsplan. Van de keuken tot de Intensive Care: in samenspraak met alle afdelingen ontwikkelden wij hiervoor een routekaart. Hiermee koerst Tjongerschans af op een zorgorganisatie die zich straks tot de meest groene en circulaire van het Noorden mag rekenen.
En zo komt de eindbestemming - een 100% circulaire en CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2050 – stap voor stap dichterbij. Maar er is nog een weg te gaan voordat dit doel is bereikt, beseft Marco Idzenga : “We weten nu wel waar we naar toe willen én hoe we dit gaan doen. Dit maakt de ontdekkingsreis die we samen maken,
vele malen eenvoudiger.”
Rixt van der Valk
En dit is lastig weet Rixt van der Valk: “Een ziekenhuis produceert bijvoorbeeld een enorme hoeveelheid wegwerpafval. Dit komt omdat je medische middelen vaak maar één keer mag gebruiken. Hoe kun je die afvalberg verkleinen zonder in te boeten op de hygiënevoorschriften? Dit zijn vragen waarover je met zorgspecialisten en de afdeling inkoop zorgvuldig na moet denken. Wat is er op de markt, wat past binnen onze processen en kwaliteitsdoelen?” Toch weerhoudt dit artsen, verpleegkundigen en stafmedewerkers niet om aan de hand van de routekaart met mooie initiatieven te komen. Rixt van der Valk: “Zo zijn ze in de keuken een project gestart om restafval te minimaliseren. Met een andere afdeling onderzoeken wij de aanschaf van circulair IC- en OK-textiel. En op de afdeling radiologie sluiten we aan bij een project rondom de inzet van plaszakken. Om te voorkomen dat contrastvloeistof - dat patiënten voor een CT-scan moeten innemen - via de urine in het riool terecht komt.”
Maar wat doe je eerst en wat is voor later? En hoe krijg je vervolgens de hele organisatie mee? Deze vragen waren voor Tjongerschans aanleiding om hulptroepen in te schakelen. Marco Idzenga : “Wij hadden behoefte aan een partner waarmee wij samen die basis op orde konden krijgen. Om vervolgens een plan te maken voor de toekomst.” Dankzij de knowhow van milieu wet- en regelgeving én verduurzaming van organisaties, kwam het ziekenhuis bij Antea Group uit.
Marco Idzenga
Marco Idzenga
De volgende stap was om op basis van die nulmeting tot een aansprekend plan te komen. Irene Robberegt : “Wij wilden geen papieren tijger. Wél een plan waarmee de hele organisatie aan de slag kon: van de collega’s van de Intensive Care tot het keukenpersoneel.” Om dit te bereiken adviseerden Inge van Langevelde en Irene Robberegt om eerst in gesprek te gaan met de verschillende afdelingen in het ziekenhuis. Maar ook om een ambitiesessie te houden voor het management. “Zodat je met elkaar vanuit hetzelfde vertrekpunt begint.”
Rixt van der Valk, Coördinator Milieu & Energie Ziekenhuis Tjongerschans Heerenveen
Marco Idzenga, Afdelingshoofd Gebouw & Techniek Ziekenhuis Tjongerschans Heerenveen
Routekaart
Dit resulteerde in een routekaart om het ziekenhuis op vijf thema’s te verduurzamen. Dit gaat van circulaire inkoop en afvalscheiding tot de overstap naar duurzame en CO2-neutrale energiebronnen. Irene Robberegt: “Belangrijk is dat teams en medewerkers zélf duurzaam gaan denken en werken. Dat ze zichzelf de vraag stellen: wat kunnen wij verbeteren én waarom doen wij de dingen zoals we ze doen?”
Om de vaart erin te houden, ideeën te verbinden en afdelingen verder te helpen, was er een linking pin nodig. Eén van de adviezen uit het plan luidde om een coördinator Milieu & Energie aan te stellen. Daarom werd Rixt van der Valk in 2021 aangenomen: “Ik ben de centrale aanjager voor verduurzaming. Aan mij om mee te denken en mee te kijken met de plannen die worden gemaakt. En om overzicht te houden.”
En dit is lastig weet Rixt van der Valk: “Een ziekenhuis produceert bijvoorbeeld een enorme hoeveelheid wegwerpafval. Dit komt omdat je medische middelen vaak maar één keer mag gebruiken. Hoe kun je die afvalberg verkleinen zonder in te boeten op de hygiënevoorschriften? Dit zijn vragen waarover je met zorgspecialisten en de afdeling inkoop zorgvuldig na moet denken. Wat is er op de markt, wat past binnen onze processen en kwaliteitsdoelen?” Toch weerhoudt dit artsen, verpleegkundigen en stafmedewerkers niet om aan de hand van de routekaart met mooie initiatieven te komen. Rixt van der Valk: “Zo zijn ze in de keuken een project gestart om restafval te minimaliseren. Met een andere afdeling onderzoeken wij de aanschaf van circulair IC- en OK-textiel. En op de afdeling radiologie sluiten we aan bij een project rondom de inzet van plaszakken. Om te voorkomen dat contrastvloeistof - dat patiënten voor een CT-scan moeten innemen - via de urine in het riool terecht komt.”
En zo komt de eindbestemming - een 100% circulaire en CO2-neutrale bedrijfsvoering in 2050 – stap voor stap dichterbij. Maar er is nog een weg te gaan voordat dit doel is bereikt, beseft Marco Idzenga : “We weten nu wel waar we naar toe willen én hoe we dit gaan doen. Dit maakt de ontdekkingsreis die we samen maken, vele malen eenvoudiger.”
Een speurtocht
De vraag van Tjongerschans kende meerdere uitdagingen, vertellen adviseurs Irene Robberegt en Inge van Langevelde van Antea Group. Inzicht krijgen in alle milieu- en duurzaamheidsactiviteiten was daar één van. “Een speurtocht”, vat Inge van Langevelde samen. “Er was veel informatie, maar verspreid over alle afdelingen. Wij hebben het managementinformatiesysteem doorgespit om inzicht te krijgen in wat er zoal gebeurde op het gebied van afval, circulariteit, medicijnresten of gevaarlijke stoffen. En we hebben de nodige rondjes over de afdelingen gelopen om met eigen ogen te zien wat er gebeurde.”
Irene Robberegt, Adviseur
Antea Group
Van wegwerktextiel tot plaszak
Een aanpak die z’n vruchten afwerpt. Irene Robberegt: “De kracht is dat dit plan niet voorschrijft wat er moet gebeuren, maar dat het gebruikmaakt van het enthousiasme dat al aanwezig is. Uiteraard wél in een omgeving waar veilige zorg aan patiënten boven alles gaat. Het is de kunst om dit hand in hand te laten gaan met een duurzame bedrijfsvoering.”
"Wij wilden geen papieren tijger. Wél een plan waarmee
de hele organisatie aan de slag kon."
Duurzame ambities
Dat was niet het enige. Naast het voldoen aan wet- en regelgeving wilde het management de bedrijfsvoering verduurzamen. Zo ontstond – op advies van Antea Group – de wens om invulling te geven aan de Milieuthermometer Zorg. Marco Idzenga : “Hiermee maken zorginstellingen en ziekenhuizen hun duurzaamheidsprestaties zichtbaar. Deze thermometer sluit weer aan op de Green Deal Duurzame Zorg: landelijke afspraken om de zorgsector te verduurzamen.”
"Grote uitdaging? Dat is om veilige zorg hand in hand te laten gaan met een duurzame bedrijfsvoering."
Tandje beter
Dat het inderdaad een tandje beter kon, bleek in 2020 na een inspectie van uitvoeringsdienst FUMO. Marco Idzenga: “Wij konden niet op al hun vragen een eenduidig antwoord geven. Bijvoorbeeld hoe wij omgingen met afvalscheiding, de opslag van gevaarlijke stoffen of met medicijnresten. Elke afdeling deed het anders.” Een wake-up call. “Om meer grip op verduurzaming te krijgen, moesten we dit anders organiseren.”
Rixt van der Valk
Inge van Langevelde, Senior adviseur Antea Group
Binnenkort start de pilot voor het scheiden van PMD
Marco Idzenga
Milieu- en Duurzaamheidsplan
Businesslijn Contacten & Vergunningen werd door ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen gevraagd om te helpen bij de ontwikkeling van een milieu- en duurzaamheidsplan. Van de keuken tot de Intensive Care: in samenspraak met alle afdelingen ontwikkelden wij hiervoor een routekaart. Hiermee koerst Tjongerschans af op een zorgorganisatie die zich straks tot de meest groene en circulaire van het Noorden mag rekenen.
Routekaart
Dit resulteerde in een routekaart om het ziekenhuis op vijf thema’s te verduurzamen. Dit gaat van circulaire inkoop en afvalscheiding tot de overstap naar duurzame en CO2-neutrale energiebronnen. Irene Robberegt: “Belangrijk is dat teams en medewerkers zélf duurzaam gaan denken en werken. Dat ze zichzelf de vraag stellen: wat kunnen wij verbeteren én waarom doen wij de dingen zoals we ze doen?”
Om de vaart erin te houden, ideeën te verbinden en afdelingen verder te helpen, was er een linking pin nodig. Eén van de adviezen uit het plan luidde om een coördinator Milieu & Energie aan te stellen. Daarom werd Rixt van der Valk in 2021 aangenomen: “Ik ben de centrale aanjager voor verduurzaming. Aan mij om mee te denken en mee te kijken met de plannen die worden gemaakt. En om overzicht te houden.”
De volgende stap was om op basis van die nulmeting tot een aansprekend plan te komen. Irene Robberegt : “Wij wilden geen papieren tijger. Wél een plan waarmee de hele organisatie aan de slag kon: van de collega’s van de Intensive Care tot het keukenpersoneel.” Om dit te bereiken adviseerden Inge van Langevelde en Irene Robberegt om eerst in gesprek te gaan met de verschillende afdelingen in het ziekenhuis. Maar ook om een ambitiesessie te houden voor het management. “Zodat je met elkaar vanuit hetzelfde vertrekpunt begint.”
Rixt van der Valk, Coördinator Milieu & Energie Ziekenhuis Tjongerschans Heerenveen
Marco Idzenga, Afdelingshoofd Gebouw & Techniek Ziekenhuis Tjongerschans Heerenveen
Volledig circulair én CO2-neutraal in 2050. Ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen zet sinds vorig jaar koers naar een duurzame toekomst. Maar hoe krijg je iedereen mee en hoe zorg je ervoor dat je met elkaar slimme meters maakt? Van keuken tot IC: samen met alle afdelingen ontwikkelden wij hiervoor een duurzaamheids- en milieuplan.
Nee, het was niet zo dat ze bij Tjongerschans geen oog hadden voor milieu en duurzaamheid. Integendeel. Aan enthousiasme en milieubewustzijn geen gebrek. “Op veel afdelingen gebeurde wel iets. Maar wij waren versnipperd bezig. Het ontbrak ons aan overzicht en een goed plan voor de komende jaren”, vertelt Marco Idzenga, Afdelingshoofd Gebouw & Techniek.