Animatie

Naoorlogse woonwijken kunnen véél klimaatadaptiever en gezonder worden ingericht! Dat bewijst het filmpje van het project IVORIM, waarin de vergroening en het watersysteem in de vernieuwde openbare ruimte wordt getoond. De bestaande woonwijk Meerwijk in Haarlem is straks klaar voor de toekomst.
Aan het woord

Wimmy Hengst.
Procesmanager gemeente Haarlem

Merijn van Loon, projectleider en stedenbouwkundige CB5

De specialist

Merijn van Loon, projectleider en stedenbouwkundige, is sinds 2017 werkzaam bij CB5 en heeft hier zijn passie voor landschap en stedenbouw kunnen uitbouwen.

Van Loon: "Klimaatadaptieve openbare ruimte opgaven gekoppeld aan gezondheid en energietransitie staan bij mij centraal. In Meerwijk komen al deze onderdelen samen tot een integraal project. Een prachtige uitwerking hierin vind ik het vergroten van de biodiversiteit en ecologische waarden door het omvormen van een bestaande betonnen waterpassage tot een natuur inclusieve watergang met ruimte voor dier, natuur en mens. Daarnaast ligt de uitdaging in dit project in de complexiteit, vanwege de vele belanghebbenden en verschillende wensen. Ik ben er trots op dat we de klimaat- en duurzaamheidsambities samen hebben laten komen met de gebruikelijke wensen in de openbare ruimte, zoals verkeer en parkeren. Intussen omarmen de bewoners het ontwerp en willen graag in een gezonde en toekomstbestendige wijk wonen. Een groter compliment bestaat er niet."

Prachtig plan

Al met al, ligt er een prachtig plan. Hengst: "Kom hier over vijf jaar terug en je loopt een andere wijk in. Een wijk die lommerrijk en groen is, waar de straten niet meer aan weerszijden vol staan met auto’s, waar volop ruimte is om te wandelen en te fietsen. En een wijk waarin hittestress wordt verminderd en wateroverlast wordt voorkomen. Kortom, een wijk waar mensen ook de komende vijftig jaar met plezier kunnen wonen, werken en spelen."

IVORIM in vogelvlucht

Het Masterplan Integrale Vernieuwing Openbare Ruimte In Meerwijk omvat een heel pakket aan maatregelen die de wijk leefbaar en toekomstbestendig maken. Een overzicht: 

  • Klimaatadaptatie: bovengronds hemelwatersysteem en grote mate van verkoeling door meer bomen (20%) en meer groen oppervlak (40%).
  • Gezondheid: verbetering wandel- en fietspadennetwerk, meer groen voor de deur en meer (natuur)speelplekken.
  • Biodiversiteit: natuurinclusief ontwerp gericht op doelsoorten en ecologische verbetering van oppervlaktewater in de wijk.
  • Energietransitie: Aanleg gasvrij warmtenet.
  • Mobiliteit: Prioriteit op langzaam verkeer (veilige en aantrekkelijke routes), parkeren verder weg,  zodat wandelen en fietsen wordt gestimuleerd.
  • Circulair: circulaire materialen toepassen en bestaande materialen hergebruiken.
  • Sociaal: gemeenschappelijke groene ruimtes met bewoners inrichten en beheren en bewoners informeren en stimuleren om hun eigen terrein te vergroenen.

"Deze jaren zeventig wijk krijgt al het goede van een hedendaagse nieuwbouwwijk"

Al die input resulteerde in drie alternatieven. De gemeenteraad koos vorig jaar voor de variant waarmee Meerwijk maximaal verbeterd wordt. Hengst: "Het is prachtig dat de raad hierin ambitieus is en wil investeren in deze wijk." Op basis van deze keuze maakten Antea Group en CB5 een masterplan dat een heel pakket aan maatregelen omvat. Van Loon: "De wijk gaat van het gas af. Er komen bergingsplaatsen voor regenwater, natuurspeelplekken en meer groen. Asfalt wordt vervangen door waterdoorlatende verharding. Daarnaast gaan we de wijk beweegvriendelijk maken dankzij nieuwe fiets- en wandelpaden. En in de woongebieden kiezen we zoveel mogelijk 30 kilometer en eenrichtingsverkeer."

Interne puzzel

Niet alleen extern was er aandacht voor participatie, ook in de gemeentelijke organisatie zelf. Hengst: "Riolering, beheer, verkeer en vervoer. Er zijn veel disciplines bij dit plan betrokken. Je hebt te maken met verschillende budgetten, financieringsstromen en beleidskaders. Ook die puzzelstukjes moesten bijeenkomen."

Vele perspectieven

Dit resulteerde in ruim vierhonderd reacties. Van Loon: "Het gros daarvan ging over parkeren, verkeersveiligheid en plekken om te spelen en te verblijven. Jongeren gaven aan dat er te weinig speelgelegenheden in de wijk zijn. Ouderen missen plekken waar je even kunt zitten. Ouders van jonge kinderen vinden verkeersveiligheid belangrijk."

Klimaatverandering, één van de aanleidingen voor het Masterplan, kwam minder naar voren. Van Loon: "Toch hebben we in de bijeenkomsten aandacht besteed aan het belang van klimaatadaptieve maatregelen. Van het water waar je nu nog geen last hebt, ondervind je over tien jaar wel hinder. Dat we door de aanleg van groen en wadi’s de gemiddelde temperatuur in de wijk met twee of drie graden kunnen verlagen, sprak bewoners erg aan."

Alle bewoners aan zet

"Laten we het in één keer goed doen én laten we het samen doen", luidde het credo. Maar, hoe kom je tot een plan waar niet alleen bewoners achterstaan, maar waarin ook de gemeente wil investeren? Een uitdaging die de gemeente aanging met de ingenieurs van Antea Group en de ontwerpers van CB5. In 2018 werd gestart met het traject om stap voor stap tot een masterplan te komen.

"We wilden zoveel mogelijk doelgroepen betrekken", vertelt Merijn van Loon, stedenbouwkundige van CB5. "Wij zijn om tafel gegaan met het wijkpanel en woningcorporaties. En wij stelden alles in het werk om ook de groepen die je minder snel spreekt te bereiken. Ouderen, jongeren en bewoners met een migratie-achtergrond. We hebben hiervoor het jongerenwerk ingeschakeld, maar ook het netwerk van lokale buurtvaders, een online-platform en een ouderwetse ideeënbus."

"Laten we het in één keer goed doen"

Ooit was de Haarlemse Meerwijk een moderne oase aan de stadsrand, tegenwoordig zit de sleet erop. De wijk krijgt daarom een eigentijdse jas aangemeten. Naast broodnodig onderhoud wil de gemeente ambities waarmaken op het gebied van klimaat, circulariteit én energietransitie. Met bewoners werd hiervoor een masterplan ontwikkeld: IVORIM (Integrale Vernieuwing Openbare Ruimte In Meerwijk). 

De Meerwijk in Haarlem. Zo’n typische wijk uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Rijwoningen, ‘liniaal-groen’, flats rondom. "Architectonisch gezien niet de mooiste wijk; maar wel een wijk waar veel mensen met plezier wonen. Aan de rand van de stad, veel groen en goede voorzieningen", vat procesmanager Wimmy Hengst van de gemeente Haarlem samen. Neemt niet weg dat de wijk aan een upgrade toe is. De tijd liet z’n sporen na. Wegen en stoepen zijn verzakt, de riolering is verouderd. Daarnaast loopt er een warmtenetproject om de wijk een alternatief voor aardgas te bieden. Hengst: "Dit bood de kans om deze ingrepen te combineren met maatregelen die de wijk groener, gezonder en klimaatbestendiger maken."

Animatie

Naoorlogse woonwijken kunnen véél klimaatadaptiever en gezonder worden ingericht! Dat bewijst het filmpje van het project IVORIM, waarin de vergroening en het watersysteem in de vernieuwde openbare ruimte wordt getoond. De bestaande woonwijk Meerwijk in Haarlem is straks klaar voor de toekomst.

Wimmy Hengst.
Procesmanager gemeente Haarlem

Merijn van Loon, projectleider en stedenbouwkundige CB5

Aan het woord

De specialist

Merijn van Loon, projectleider en stedenbouwkundige, is sinds 2017 werkzaam bij CB5 en heeft hier zijn passie voor landschap en stedenbouw kunnen uitbouwen.

Van Loon: "Klimaatadaptieve openbare ruimte opgaven gekoppeld aan gezondheid en energietransitie staan bij mij centraal. In Meerwijk komen al deze onderdelen samen tot een integraal project. Een prachtige uitwerking hierin vind ik het vergroten van de biodiversiteit en ecologische waarden door het omvormen van een bestaande betonnen waterpassage tot een natuur inclusieve watergang met ruimte voor dier, natuur en mens. Daarnaast ligt de uitdaging in dit project in de complexiteit, vanwege de vele belanghebbenden en verschillende wensen. Ik ben er trots op dat we de klimaat- en duurzaamheidsambities samen hebben laten komen met de gebruikelijke wensen in de openbare ruimte, zoals verkeer en parkeren. Intussen omarmen de bewoners het ontwerp en willen graag in een gezonde en toekomstbestendige wijk wonen. Een groter compliment bestaat er niet."

De energie van mensen

Overigens zijn het niet alleen de techniek, de procedures en de omgeving die de grootste uitdagingen vormen. Bakker: "De energie van de mens is de allergrootste. Toen ik achttien jaar geleden bij TenneT begon, kreeg ik personeelsnummer 463. Onderhand heb ik er vijfduizend collega’s bijgekregen. Om maar aan te geven hoeveel kennis wij nodig hebben om deze stap te maken. Dit vraagt meer dan ooit om partners die met ons mee willen én kunnen bouwen. Samen moeten we de schouders eronder zetten om deze transitie mogelijk te maken."

De eerste Wintrack-masten in het 380-kv tracé zijn inmiddels geplaatst. De slanke vervanger van de vertrouwde vakwerkmast symboliseert een nieuw tijdperk. Het maakt de transitie steeds zichtbaarder in het Groninger-land. Een panorama dat de komende decennia volop in ontwikkeling zal zijn. Vaarwel steenkool, vaarwel aardgas. Een groene toekomst lonkt.

Prachtig plan

Al met al, ligt er een prachtig plan. Hengst: "Kom hier over vijf jaar terug en je loopt een andere wijk in. Een wijk die lommerrijk en groen is, waar de straten niet meer aan weerszijden vol staan met auto’s, waar volop ruimte is om te wandelen en te fietsen. En een wijk waarin hittestress wordt verminderd en wateroverlast wordt voorkomen. Kortom, een wijk waar mensen ook de komende vijftig jaar met plezier kunnen wonen, werken en spelen."

IVORIM in vogelvlucht

Het Masterplan Integrale Vernieuwing Openbare Ruimte In Meerwijk omvat een heel pakket aan maatregelen die de wijk leefbaar en toekomstbestendig maken. Een overzicht: 

  • Klimaatadaptatie: bovengronds hemelwatersysteem en grote mate van verkoeling door meer bomen (20%) en meer groen oppervlak (40%).
  • Gezondheid: verbetering wandel- en fietspadennetwerk, meer groen voor de deur en meer (natuur)speelplekken.
  • Biodiversiteit: natuurinclusief ontwerp gericht op doelsoorten en ecologische verbetering van oppervlaktewater in de wijk.
  • Energietransitie: Aanleg gasvrij warmtenet.
  • Mobiliteit: Prioriteit op langzaam verkeer (veilige en aantrekkelijke routes), parkeren verder weg,  zodat wandelen en fietsen wordt gestimuleerd.
  • Circulair: circulaire materialen toepassen en bestaande materialen hergebruiken.
  • Sociaal: gemeenschappelijke groene ruimtes met bewoners inrichten en beheren en bewoners informeren en stimuleren om hun eigen terrein te vergroenen.

"Deze jaren zeventig wijk krijgt al het goede van een hedendaagse nieuwbouwwijk"

Al met al, ligt er een prachtig plan. Hengst: ‘Kom hier over vijf jaar terug en je loopt een andere wijk in. Een wijk die lommerrijk en groen is, waar de straten niet meer aan weerszijden vol staan met auto’s, waar volop ruimte is om te wandelen en te fietsen. En een wijk waarin hittestress wordt verminderd en wateroverlast wordt voorkomen. Kortom, een wijk waar mensen ook de komende vijftig jaar met plezier kunnen wonen, werken en spelen.’  

Al die input resulteerde in drie alternatieven. De gemeenteraad koos vorig jaar voor de variant waarmee Meerwijk maximaal verbeterd wordt. Hengst: "Het is prachtig dat de raad hierin ambitieus is en wil investeren in deze wijk." Op basis van deze keuze maakten Antea Group en CB5 een masterplan dat een heel pakket aan maatregelen omvat. Van Loon: "De wijk gaat van het gas af. Er komen bergingsplaatsen voor regenwater, natuurspeelplekken en meer groen. Asfalt wordt vervangen door waterdoorlatende verharding. Daarnaast gaan we de wijk beweegvriendelijk maken dankzij nieuwe fiets- en wandelpaden. En in de woongebieden kiezen we zoveel mogelijk 30 kilometer en eenrichtingsverkeer."

Interne puzzel

Niet alleen extern was er aandacht voor participatie, ook in de gemeentelijke organisatie zelf. Hengst: "Riolering, beheer, verkeer en vervoer. Er zijn veel disciplines bij dit plan betrokken. Je hebt te maken met verschillende budgetten, financieringsstromen en beleidskaders. Ook die puzzelstukjes moesten bijeenkomen."

Vele perspectieven

Dit resulteerde in ruim vierhonderd reacties. Van Loon: "Het gros daarvan ging over parkeren, verkeersveiligheid en plekken om te spelen en te verblijven. Jongeren gaven aan dat er te weinig speelgelegenheden in de wijk zijn. Ouderen missen plekken waar je even kunt zitten. Ouders van jonge kinderen vinden verkeersveiligheid belangrijk."

Klimaatverandering, één van de aanleidingen voor het Masterplan, kwam minder naar voren. Van Loon: "Toch hebben we in de bijeenkomsten aandacht besteed aan het belang van klimaatadaptieve maatregelen. Van het water waar je nu nog geen last hebt, ondervind je over tien jaar wel hinder. Dat we door de aanleg van groen en wadi’s de gemiddelde temperatuur in de wijk met twee of drie graden kunnen verlagen, sprak bewoners erg aan."

"Laten we het in één keer goed doen"

Alle bewoners aan zet

"Laten we het in één keer goed doen én laten we het samen doen", luidde het credo. Maar, hoe kom je tot een plan waar niet alleen bewoners achterstaan, maar waarin ook de gemeente wil investeren? Een uitdaging die de gemeente aanging met de ingenieurs van Antea Group en de ontwerpers van CB5. In 2018 werd gestart met het traject om stap voor stap tot een masterplan te komen.

"We wilden zoveel mogelijk doelgroepen betrekken", vertelt Merijn van Loon, stedenbouwkundige van CB5. "Wij zijn om tafel gegaan met het wijkpanel en woningcorporaties. En wij stelden alles in het werk om ook de groepen die je minder snel spreekt te bereiken. Ouderen, jongeren en bewoners met een migratie-achtergrond. We hebben hiervoor het jongerenwerk ingeschakeld, maar ook het netwerk van lokale buurtvaders, een online-platform en een ouderwetse ideeënbus."

Ooit was de Haarlemse Meerwijk een moderne oase aan de stadsrand, tegenwoordig zit de sleet erop. De wijk krijgt daarom een eigentijdse jas aangemeten. Naast broodnodig onderhoud wil de gemeente ambities waarmaken op het gebied van klimaat, circulariteit én energietransitie. Met bewoners werd hiervoor een masterplan ontwikkeld: IVORIM (Integrale Vernieuwing Openbare Ruimte In Meerwijk). 

De Meerwijk in Haarlem. Zo’n typische wijk uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Rijwoningen, ‘liniaal-groen’, flats rondom. "Architectonisch gezien niet de mooiste wijk; maar wel een wijk waar veel mensen met plezier wonen. Aan de rand van de stad, veel groen en goede voorzieningen", vat procesmanager Wimmy Hengst van de gemeente Haarlem samen. Neemt niet weg dat de wijk aan een upgrade toe is. De tijd liet z’n sporen na. Wegen en stoepen zijn verzakt, de riolering is verouderd. Daarnaast loopt er een warmtenetproject om de wijk een alternatief voor aardgas te bieden. Hengst: "Dit bood de kans om deze ingrepen te combineren met maatregelen die de wijk groener, gezonder en klimaatbestendiger maken."